Rijtest: CUPRA Formentor VZ5 (2023)

Wat is de ultieme auto voor een CUPRA-fan? Dat is er maar eentje en dat is natuurlijk de CUPRA Formentor VZ5. Met de goddelijke 2.5 liter vijfcilinder uit de Audi RS3. In Nederland niet verkrijgbaar, maar via de import zijn er inmiddels toch een paar op kenteken gezet. Zoals dit bijzonder fraaie exemplaar.

Wat is er zo bijzonder aan de auto?

100% maar dan ook echt 100% de 2.5 liter vijfcilinder turbomotor. Een juweel van een blok en in dit elektrotijdperk mag ik in mijn handjes knijpen dat ik achter het stuur mag plaatsnemen. Uiteraard heb je meer dan genoeg vermogen, al mis je wel 10 pk ten opzichte van de Audi RS3. Maar met 390 pk kom je natuurlijk niets tekort en met die minus 10 pk zijn de hoge bazen van Audi ook weer blij. Op papier althans, want dit is gewoon exact dezelfde motor. Dat zie je wel vaker bij VAG. Een ander leuk item is dat deze VZ5 een ‘limited edition’ is van 7.000 exemplaren. Dus ze zijn en blijven vrij zeldzaam. Op de motor komen we zo uiteraard uitgebreid terug, maar andere leuke details zijn de vier uitlaten (koperkleurig!), de carbon accenten en natuurlijk de zeer sportieve carbon schaalstoelen. Zeer bijzonder en ze zitten formidabel. Ook voor dagelijks gebruik zijn ze meer dan de moeite waard. Zoals we van CUPRA gewend zijn wordt er zowel binnen als buiten rijkelijk met koperkleurige accenten gestrooid.

Wat vind ik van het uiterlijk?

Heel bijzonder. Neem alleen al de vormgeving van de uitlaten. Maar ook het lijnenspel, de carbon details en de dikke velgen mogen er gewoon echt zijn. Het is een prachtige auto. Zeker als je deze speciale ‘matte lak’ toevoegt. Zeer smaakvol, al mag je daarmee niet meer door de wasstraat. Op één of andere manier doen dit soort kleuren het heel goed op een Formentor. Al is het kleuraanbod wel wat beperkt en domineren grijs en zwart. Zonde! Een gele met zwarte velgen lijkt me ook best cool om eens te zien. Maar welke kleur je ook kiest: er staat altijd een hele dikke auto op je oprit. En nog best incognito, want veel mensen kennen het merk nog niet. Uiteraard geldt dat niet voor ons als autoliefhebbers, want CUPRA verovert stiekem al best wat marktaandeel. Vooral de plug-in hybride variant doet het in Nederland goed. Met dank aan de grote elektrische actieradius.

En het interieur?

Dat is natuurlijk heel erg bekend VAG-terrein, maar dan wel met een klein beetje extra. Bijvoorbeeld vanwege de stoelen, het leer en de koperkleurige accenten. Het pimpt het geheel echt wel op en het voegt gewoon net wat sfeer en beleving toe. Het sportieve sfeertje is daarmee echt goed gelukt en het sportieve stuurwiel is de kers op de taart. Vooral de knoppen op het stuurwiel om van rijmodi te wisselen zijn erg handig. Dit is overigens nog de pre-facelift en die heeft nog een vrij matig werkend infotainmentsysteem. Bij de facelift vind je echt een veel betere versie. Het systeem werkt gelukkig wel zonder foutmeldingen en na verloop van tijd vind je echt wel je weg in de vele menu’s en submenu’s. Minpuntjes: de carbon buckets zijn helaas niet elektrisch verstelbaar, de zitpositie is net iets te hoog en de plastic schakelflippers voelen echt heel ‘cheapo’ aan. En o ja, je doet er verstandig aan om de Lane Assist direct bij de start uit te schakelen want die grijpt echt heel agressief in. Niet prettig als dat bij 200 km/h gebeurt.

Levert de vijfcilinder nog genoeg spektakel?

Absoluut. Dit is een god van een motor en dat heeft vooral te maken met het old-school gevoel van het rijden met een dikke turbomotor. Dit is een motor die tot leven komt als de turbo gaat spoelen. Dus tot bijna 3.000 toeren gebeurt er niet zo veel en daarboven gaat de beer los. En blijft de motor klaarwakker tot helemaal aan de redline bij 7.000 toeren. Maar de soundtrack overschaduwt in positieve zin alles. Helaas wat gesmoord door alle filters, maar de vijfcilindersound blijft een bijzonder genoegen en tilt de rijervaring naar een nog hoger niveau. Dit voelt gewoon zeer speciaal aan. Het is een hese en warme brul die de benzine in je aderen lustig laat stromen. Daar betaal je wel een prijs voor, want het is ook een ouderwetse zuipschuit. Met een rustige gasvoet haal je met pijn en moeite een verbruik van 1 op 10, maar reken in de praktijk eerder op 1 op 8. Of erger als je alle paardjes even vrij laat galopperen op de Duitse Autobahn. Moet je daar wakker van liggen? Absoluut niet, want het genoegen om in een vijfcilinder te rijden is dat absoluut waard.

Hoe zijn de prestaties?

Ruim voldoende uiteraard. Geholpen door een voortreffelijke DSG-versnellingsbak. Bijzonder prettig is de extra sportieve SPORT+- rijstand die je in andere CUPRA’s of Volkswagen niet aantreft. En dan is de bak echt messcherp. Bijna PDK-achtig snel. Zowel bij terug- als opschakelen. Uiteraard hebben we de auto ook uitgebreid op de Autobahn gereden. Zoals je van ons gewend bent. En daar zet deze CUPRA Formentor VZ5 heel makkelijk grote stappen. De 100-200 sprint kost 11.85.seconden en zonder moeite knal je in de begrenzer bij 266 op de teller. Voor een SUV van bijna 1700 kilo zeer respectabel, al doet een standaard Audi RS3 dit waarschijnlijk onder de 10 seconden. Hier merk je wel iets van de luchtweerstand van de hogere koets. Meer cijfers? De 80-120 sprint kost 2.81 seconden en de 0-100 sprint moet je in 4.2 seconden kunnen afraffelen. Nog steeds sneller dan 98% van de medeweggebruikers. Maar belangrijker dan de cijfers is het gemak en plezier waarmee de vijfcilinder te werk gaat. Wat is dit een fijne krachtbron. Zo bijzonder!

 

Hoe voelt de auto aan op hoge snelheid?

Heel erg stabiel en uitgebalanceerd. Dit is een auto die gemaakt lijkt voor dit soort exercities. De auto ligt echt snaarstrak op de weg. Je kunt nog spelen met de dempers (15 rijstanden) om wat meer comfort te creëren, maar in de middenstand rijdt de auto het fijnst. Dan voel je de spieren spannen, maar blijven je vullingen nog gewoon zitten. In de meest softe stand voelt de auto een tandje meer zoekerig aan en in de meest stugge stand is het wat meer stuiteren en schudden. Al blijft er zelfs dan een geciviliseerd randje over. Maar nogmaals, ergens in het midden rijdt de auto het fijnst. Zoals ik ook te spreken ben over de goede isolatie. Wind- en afrolgeluiden zijn knap weggefilterd. Het is echt een zeer geciviliseerde en robuust aanvoelende auto. En dankzij de vierwielaandrijving kun je eigenlijk onder alle omstandigheden gas geven. Net zoals je ook op de remmen kunt leunen. Wat een stopkracht van de Akebono remmen! Ik heb zelden een auto gereden die op hoge snelheid zo strak rijdt als deze CUPRA Formentor VZ5.

Is de auto dan niet te geciviliseerd?

Wel een heel klein beetje. Omdat het zo makkelijk gaat, wens je uiteindelijk meer vermogen en geluid. Slaat echt nergens op, maar het gevoel bekroop me wel. Gewoon omdat de auto zo stabiel en volwassen aanvoelt. Al heeft de auto wel degelijk een speels randje. Want de achterkant doet echt wel mee. En daar hoef je echt niet direct de speciale ‘Driftmodus’ voor te selecteren. Deze kennen we uit de Volkswagen Golf R en dan wordt er wat extra vermogen naar de achterwielen verplaatst. Een leuke gadget, maar op de openbare weg zo goed als onbruikbaar. Ook zonder kun je met de CUPRA Formentor VZ5 prima wat Alpenpasjes pakken. Het chassis is mooi stabiel en de besturing biedt voldoende feedback. En zeker op nat asfalt kan de auto plotseling over alle vier wielen wegglijden, wat de feestvreugde enorm verhoogt. Zelfs het vrij hoge gewicht wordt op één of andere manier best aardig weggefilterd. Al voelt een CUPRA Leon wel wat agieler aan. Maar ja, die is niet leverbaar met deze vijfcilinder. En de motor is echt de reden waarom je deze auto moet kopen. Want ook op de Landstrassen geniet je van het vijfcilinderorkest.

Wat is mijn conclusie?

Dat je nu meteen moet toeslaan. Ook al kost het wat. Want de vijfcilinder is niet meer. Bij de recent vernieuwde Formentor wordt het topmodel nu geleverd met de 2.0 liter viercilinder turbomotor (333 pk) uit de Volkswagen Golf R en Audi S3. Ook met viercilinder heb je een heerlijke auto hoor, maar de vijfcilinder geeft je echt het gevoel dat je met iets speciaals onderweg bent. En dan vergeef je de auto het exorbitante brandstofverbruik en dito prijskaartje. Want ook bij de import betaal je nog steeds een sloot bpm. Dat is helaas niet anders, maar het is het wel degelijk waard. Want dit soort auto’s zijn zeer zeldzaam. Dus geniet er nog een keer van nu het nog kan. Zeker ook omdat er nog wel wat tuningspotentieel verborgen zit in de motor, al is deze versie van de motorsoftware nog niet gekraakt. Maar dat gebeurt vanzelf een keer. En dan kun je met een OPF-delete en Stage 2 tuning zo over de 500 pk komen. En dan heb je echt een monster op je oprit staan. Ik kan niet wachten om die te rijden.

Eindcijfer: 8.5
+ Brute vijfcilinder
+ Zeer strak op hoge snelheid
+ Genoeg speelsheid
– Enorme zuipschuit
– Duur in aanschaf

Vermogen 390 pk, 480 nm	0-100 4.2 sec	Topsnelheid 250 km/h
Motor 2.5 liter vijfcilinder turbomotor	CO2 uitstoot 231 g/km	Vanafprijs (NL) n.v.t.
Minimale bagageruimte 420 liter	Leeggewicht 1.683 kg