De gevolgen van het klimaatakkoord voor de automobilist

Het kabinet presenteert de doelstelling dat de CO2-uitstoot in 2030 met maar liefst 49% verlaagd moet zijn. Daarvoor stellen ze enkele draconische maatregelen voor. Een van de voorstellen is dat je vanaf 2030 alleen nog een nieuwe elektrische auto mag kopen. Ook mag je dan geen benzine- of dieselauto uit het buitenland meer importeren. Hoe de overheid dit denkt te realiseren? De komende jaren wordt de aanschaf van een elektrische auto (zwaar) gesubsidieerd en gaan bezitters van een benzine- en dieselauto meer wegenbelasting betalen. Ook stijgt de accijns aan de pomp en staat het invoeren van rekeningrijden en een verhoging van de BPM op de bespreekagenda. Dit naderende akkoord is een financiële ramp voor de meeste automobilisten. Vooral de automobilisten met een kleiner budget worden zwaar getroffen.

Klimaatakkoord jaagt gewone man/vrouw de auto uit

Zoals we weten zijn elektrische auto’s (nog) erg prijzig. Wil je een fatsoenlijke gezinsauto met een enigszins praktische actieradius van minstens 400 kilometer? Dan is de Hyundai Kona voor net geen 40.000 euro de goedkoopste keus. Voor de meeste Nederlanders is dit ver boven budget. De gemiddelde aanschafprijs voor een occasion bedraagt 15.000 euro. Voor een nieuwe auto (inclusief leaseauto’s) ligt de gemiddelde nieuwprijs op 32.000 euro. Nu wil het kabinet met extra subsidies (oplopend tot 6.000 euro) mensen verleiden om elektrisch te rijden, maar dat is voor veel mensen niet toereikend. Met name mensen die modaal of minder verdienen hebben op termijn een vorstelijk probleem. De verwachting is dat de prijzen voor elektrische voertuigen de komende jaren verder zakken, maar voor veel mensen zal een bedrag van 30.000 euro (zoveel kost nu een gemiddelde middenklasser) nog steeds te veel van het goede zijn.

Er zijn nauwelijks betaalbare en praktische gebruikte EV’s te koop

Een tweedehands elektrische auto dan maar? Ook dat is een uitdaging. Niet alleen is er nog heel weinig aanbod, ook zijn deze auto’s vaak nog heel erg duur (denk aan Tesla) en/of zijn het auto’s met een hele beperkte actieradius. De komende jaren blijft het aanbod beperkt, want die nieuwe elektrische auto’s moeten de komende vijf jaar eerst nieuw verkocht worden. Natuurlijk zullen er meer elektrische leaseauto’s op kenteken gezet worden, maar het aanbod zal nog niet groot genoeg zijn. 

De restwaarde van je benzine- of dieselauto stort in

Dit fenomeen zien we nu al op de dieselmarkt. Door de hogere brandstofkosten en de (dreigende) rijverboden is de dieselmarkt aardig aan het instorten. In Duitsland is dit al helemaal een groot probleem. Dit heeft uiteraard een zeer negatief effect op de restwaarde van je auto.  Ditzelfde gaat ook met benzineauto’s gebeuren. Zeker als er op termijn ook maatregelen worden genomen om benzineauto’s te weren op bepaalde plaatsen. Ook zullen de kosten verder stijgen. Met als gevolg dat je die elektrische auto niet meer kunt betalen omdat je nauwelijks nog iets voor je huidige auto terugkrijgt.

Dus blijven mensen maar langer in hun huidige auto rijden

Logisch toch? Je zult wel moeten want de afschrijving wordt hoger en door de hogere belastingdruk ben je iedere maand meer geld kwijt. Daarnaast is een elektrische auto nog te duur en heeft het weinig nut om nu een nieuwe benzine- of dieselauto kopen, want die schrijven alleen maar nog catastrofaler af. Dus blijf je maar even in je huidige auto doorrijden. En blijf je met je oudere auto relatief veel CO2 en fijnstof uitstoten. Een negatief bijeffect is dat autobedrijven het nog zwaarder krijgen.

Onze infrastructuur is er (nog) niet klaar voor

Het kabinet wil de komende jaren 1,7 miljoen laadpalen plaatsen. Hoe dan? Waar dan? Hoe ga je dat doen in druk bewoonde gebieden? 200 laadpalen voor een flatgebouw? Is ons stroomnet er klaar voor? Wie gaat al die laadpalen betalen? Zoveel vragen en zo weinig antwoorden. En dan nog dit. Volgens de mobiliteitsvereniging RAI zijn er in 2030 maar liefst 3 miljoen laadpalen nodig. Wie financiert de overige 1,3 miljoen laadpalen? Is daar plaats voor?

Elektrisch rijden is helemaal niet zo schoon

Nee, je stoot geen CO2 uit met je auto. Maar indirect kan dat wel. Als je stroom gebruikt die in een biomassacentrale is opgewekt bijvoorbeeld. Die verbrandt allerlei afval als hout, gft, plantaardige olie of mest. Niet bepaald duurzaam. Wist je dat meer dan de helft van de duurzame energie in zo’n biomassacentrale was opgewekt? En dat de energiecentrales vorig jaar verantwoordelijk waren voor bijna de helft van alle CO2-uitstoot? Dat wordt dus alleen maar meer als we allemaal aan de stekker gaan. En o ja, je hoeft natuurlijk geen groene stroom te gebruiken voor je auto. Stroom uit een kolencentrale (een CO2-bom) mag ook. Dus: hoezo schoon? En hoe zit dat met de accu van die schone elektrische auto? Wat gebeurt er met die accu als die kapot gaat? In een accu zitten behoorlijk wat chemicaliën. Hoe vervuilend is dat eigenlijk?

Onze buren blijven nog wel op benzine rijden

De komende jaren neemt het aantal elektrische auto’s rap toe in Nederland. Vooral leaserijders zullen de overstap als eerste gaan maken. We lopen voor op onze buurlanden. Die zullen ook minder laadstations hebben. Dat is nu al het geval. Ik ben wel benieuwd hoe het in zijn werk gaat als de massale vakantie-uitstroom begint. 700.000 Nederlanders die op dezelfde dag een laadpaal langs de Route du Soleil nodig hebben. Dat wordt chaos, ellende en paniek. Met het vliegtuig dan maar op vakantie? Of toch maar thuis blijven in de zomer?

De automobilist als melkkoe

Dat de automobilist een melkkoe is weten we natuurlijk. Wat erger is: de overheid heeft zich de afgelopen jaren niet bepaald een betrouwbare partner getoond. Beloftes blijken niets waard te zijn. De BPM zou afgeschaft worden. Is niet gebeurd, integendeel zelfs, die is alleen maar hoger geworden. Ook gaat maar liefst 66% van de benzineprijs naar het Rupsje Nooitgenoeg dat onze vaderlandse schatkist is. En het wordt alleen maar meer in de plannen: een commissie die over rekeningrijden gaat nadenken (lees: ons murw gaat maken zodat we de minst slechte versie toch accepteren) en de BPM kan misschien ook nog wel hoger. Daarmee betaal je zelf je subsidie voor die elektrische auto die je eigenlijk al niet kunt betalen.

Overheid verstoort de markt

Steeds meer merken komen met elektrische auto’s. In 2025 kost een nieuwe elektrische auto waarschijnlijk net zo veel als een ‘normale’ auto. Waarom steekt de overheid belastinggeld (oftewel: onze centen) in subsidies als de markt binnen afzienbare tijd alternatieven biedt? Een paar jaar geduld bespaart miljarden aan subsidies. En: het stimuleert natuurlijk niet het denken over nog betere innovaties dan de elektrische auto. Wie weet zit er ergens in de wereld iemand te sleutelen aan een echt klimaatneutrale auto. Hoe die eruit ziet? Geen idee, want juist door een onverwacht succesvol experiment is de auto zoals wij die nu kennen ontstaan. Maar dat innoveren is niet interessant meer, want de regel- en subsidiemachine creëert een eigen markt. 

Energiecentrales en grote industrie blijven ongemoeid

Op dit punt moet ik de milieuorganisaties gelijk geven. Het is van de zotte dat de grote industrieën alleen ‘streven naar’ en niks moeten en al helemaal niks hoeven te betalen. De grootste CO2-vervuilers zijn de energiebedrijven (bijna 50%) en de grote industrieën (35%). Waarom hoeven zij niet te betalen? En de gewone man wel? Waarom sluit de overheid geen contracten met grote bedrijven dat zij klimaatneutraal gaan produceren? Dat het kan, bewijst Limburg: Chemelot (die rookpluimen bij Sittard-Geleen waar o.a. DSM produceert) heeft vorige week een plan gepresenteerd hoe zij in 2050 klimaatneutraal willen worden. Dat haalt pas echt CO2 uit de lucht.

Iets met druppel en gloeiende plaat

Elsevier heeft doorberekend wat het effect is van het streven om de CO2-uitstoot in 2030 met 49% te verlagen. De 600 klimaatmaatregelen leveren – hou je vast – 0,0003 graden minder opwarming op in 2100. Globaal gezien is het effect dus letterlijk nihil. Wij zijn simpelweg te klein om een verschil te maken. En let wel, dit absurde getal geldt voor alle 600 maatregelen! Maar ja, klimaat is onderhand een religie geworden en het haalt niet uit wat de kosten zijn. We zullen koste wat het kost het braafste jongetje van de klas zijn. Dat we hier welvaart en mobiliteit voor moeten inleveren doet niet ter zake. We verspillen miljarden die we ook in het onderwijs (innovatie!) of in de zorg hadden kunnen steken. Of in het nemen van maatregelen tegen een hogere zeespiegel. Wat als die ondanks alle maatregelen toch blijft stijgen? Zijn we daar dan klaar voor? Of is die dreiging eigenlijk niet zo acuut en doen we er daarom weinig aan?

Wat kun je doen?

Niet zo heel veel. Allerlei belangengroepen hebben aan de klimaattafel mogen meepraten, maar de belastingbetaler (ofwel de gemiddelde Nederland) is helaas niet uitgenodigd aan de klimaattafel. We kunnen er dus niet voor of tegen stemmen. Jij dacht natuurlijk dat je van dit soort onzin gevrijwaard was met je stem op de ‘autopartijen’ CDA en VVD. Helaas.

Wat als je een elektrische auto niet kunt betalen?

Dan heb je een probleem. Niet alleen is je benzine- of dieselauto niets meer waard. Ook krijg je enorme belasting- en accijnsverhogingen voor je voeten. Op termijn ongetwijfeld ook rijverboden. Je mobiliteit wordt ernstig gehinderd. Met het openbaar vervoer? Is in Amsterdam prima te doen, maar op het platteland een nauwelijks serieus te nemen alternatief. Mensen zullen ook over 10 jaar afhankelijk zijn van hun auto. De verpleegster met nachtdienst zal toch naar haar werk moeten rijden.

Ja, iedereen wil een schonere lucht en minder CO2-uitstoot. En ja, het is goed dat we nadenken hoe we een schonere wereld bereiken. En ja, het is goed dat we niet wachten tot China eens wat gaat doen. Maar dit plan gaat veel te ver. Het tempo waarmee dit moet gebeuren is onverantwoord en onbezonnen. Op heel veel vragen is nog geen antwoord en het is maar de vraag of we alle randvoorwaarden op tijd geregeld krijgen. Wat me het meest ergert is dat de belastingdruk bij de burger maar weer verder wordt opgehoogd. Rupsje Nooitgenoeg komt maar weer eens geld halen bij de automobilist die geen ander alternatief heeft dan betalen. Behalve als je bovenmodaal verdient en kunt profiteren van de subsidies.